Proje Bilgileri
Yayın: Mart 2017, Berlin
Proje Dönemi: 2014–2017
Koordinatörler: Emrah Gürsel, Eren Yıldırım Yetkin
Proje Ortakları: KIgA e.V. (Kreuzberger Initiative gegen Antisemitismus), Karakutu Derneği, Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG)
Destekleyenler: International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA), Erasmus+ Programı, Almanya Aile Bakanlığı
Proje Hakkında
“Commitment without Borders” (Sınır Tanımayan Bağlılık), Türkiye ve Almanya’dan eğitimciler, gençlik çalışanları, akademisyenler ve sivil toplum temsilcilerini bir araya getiren uzun soluklu bir iş birliği projesidir. Proje, antisemitizmi önleme ve Holokost eğitimi alanlarında bilgi paylaşımı, deneyim aktarımı ve pedagojik kapasite geliştirmeyi amaçladı.
2014 yılında başlayan süreç boyunca her iki ülkeden uzmanlar, atölyeler, çalışma gezileri ve seminerlerle birbirlerinden öğrenme imkânı buldular. Katılımcılar, tarihsel yüzleşme, empati ve eleştirel tarih anlayışını eğitim alanına nasıl taşıyabileceklerini tartıştılar.
Faaliyetler arasında Berlin ve İstanbul’da karşılıklı çalışma ziyaretleri, Adrasan’da düzenlenen eğitim kampı, Berlin’deki Commitment without Borders Konferansı, staj ve ağ buluşmaları yer aldı. 2016’da projenin Almanca baskısı, 2017’de ise Türkçe baskısı yayımlandı.
Bu Türkçe kılavuz, yerel ihtiyaçları gözeterek uyarlanmış ve eğitimciler, insan hakları savunucuları, gönüllüler ve araştırmacılar için erişilebilir bir kaynak haline getirilmiştir.
Neden Önemli?
CwB, Türkiye’de antisemitizmi önleme ve Holokost pedagojisi üzerine hazırlanan ilk kapsamlı rehberlerden biridir. Proje, tarihsel olayları aktarmanın ötesinde, ayrımcılıkla mücadele ve demokratik değerleri güçlendirmeye yönelik bir öğrenme yaklaşımı sunar.
Bu yayın, iki ülke arasında bilgi ve yöntem paylaşımı yoluyla ortak bir anlayış geliştirmeyi, farklı tarihsel deneyimlerin eğitim alanına yansıtılmasını ve önyargılara karşı eleştirel düşünme becerilerinin kazandırılmasını hedefler.
Kılavuz, teori ve uygulamayı bir araya getirir: antisemitizmin tarihsel kökenleri, güncel tezahürleri ve eğitim yöntemleri üzerinden çok yönlü bir öğrenme deneyimi sunar.
Kılavuzun Yapısı
1. Teori
Antisemitizm ve Holokost Eğitimi: Arka Plan ve Söylem
İlk bölüm, antisemitizmin tarihsel, siyasal ve kültürel boyutlarını ele alıyor. Türkiye’den Prof. Dr. Nuh Arslantaş, Dr. Umut Uzer, Aycan Demirel, Dr. Pınar Dost-Niyego ve Hay Eytan Cohen Yanarocak; Almanya’dan Dr. Juliane Wetzel, Dr. Rosa Fava ve Patrick Siegele’nin katkılarıyla kaleme alınmıştır. Bu bölüm, Müslüman–Yahudi ilişkilerinden modern antisemitizme, İsrail eleştirisinin sınırlarından tarihsel-siyasal eğitimin imkânlarına kadar geniş bir yelpazede değerlendirmeler sunuyor.
2. Uygulama
Eğitim Çalışmalarına Yakından Bakış
Bu bölüm, Holokost pedagojisi alanında denenmiş ve olumlu sonuçlar vermiş yöntemleri içeriyor.
Uygulamalar, hem Almanya hem de Türkiye bağlamında farklı kurumların deneyimlerinden besleniyor:
- Anne Frank Merkezi: Hatırlamanın Dört Köşesi Metodu – Temel Haklar ve Empati Odaklı Öğrenme
- KIgA: Suçlu Onlar!, Ebedi Düşmanlık?, Siyah ve Beyaz’ın Ara Tonları – antisemitizmi analiz etme, karmaşık tarihleri çok yönlü tartışma
- Karakutu: Hafıza Yolculuğu – Yerel hafıza mekânlarıyla öğrenme
- TOG: Yaşayan Kütüphane – önyargıların diyalog yoluyla sorgulanması
- Gesicht Zeigen!: Evet-Hayır Oyunu – toplumsal kalıplarla yüzleşme
- Amadeu Antonio Vakfı: ju:an – gençlik çalışmaları ve eleştirel pedagoji
Bölüm, katılımcı merkezli yöntemlerin tarih öğretimiyle nasıl birleşebileceğine dair zengin örnekler sunuyor.
3. Değerlendirme
Proje İzlenimleri
Değerlendirme kısmı, proje sürecinde yer alan kurumların gözlemlerini ve sahadaki deneyimlerini içeriyor. Derviş Hızarcı, Rita Ender, Ferda Ataman, Mehmet Sinan Birdal ve Dr. Esra Özyürek gibi yazarların katkılarıyla, müze eğitimi, anma kültürü, çok kültürlü hafıza çalışmaları ve Türkiye–Almanya diyalogunun dönüşümü üzerine yazılar yer alıyor.
Bu bölüm, projenin sadece bir öğrenme süreci değil, aynı zamanda kültürler arası bir diyalog alanı olduğunu gösterir.
4. Kurumlar
Katkı Sunan Kuruluşlar
Kılavuzun sonunda ABD Holokost Anma Müzesi (USHMM), Anne Frank House, Amadeu Antonio Vakfı, Gesicht Zeigen!, Sachsenhausen Anma Mekanı, SEHAK, SEÇBİR, Wannsee Konferansı Evi ve 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi gibi kurumların kısa tanıtımları yer alıyor.
Bu kuruluşlar, projeye hem içerik hem de pedagojik destek sağlayarak uluslararası bir iş birliği ağı oluşturmuştur.
Yayının Önemi
CwB kılavuzu, antisemitizmle mücadele ve Holokost eğitimi alanında çalışanlar için hem teori hem pratik düzeyde bir referans kaynağıdır.
Proje, iki ülke arasında sürdürülebilir bir diyalog ve karşılıklı öğrenme modeli oluşturmuş; aynı zamanda Holokost pedagojisinin insan hakları, kimlik ve demokratik değerler eğitimiyle kesiştiği noktaları görünür kılmıştır.
Bu yönüyle yayın, sadece bir el kitabı değil, ortak hafızaya dayalı bir öğrenme yaklaşımının somut örneğidir.
Kaynaklar
- Commitment without Borders – Antisemitizmi Önleme ve Holokost Eğitimi Kılavuzu, Türkçe Baskı, Berlin, 2017
karakutu.org.tr/wp-content/uploads/2019/11/170622_KIgA_Publikation_CwB_Screen-TR.pdf - KIgA e.V. – kiga-berlin.org
- Karakutu Derneği – karakutu.org.tr
- Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG) – tog.org.tr
- Sivil ve Ekolojik Haklar Derneği (SEHAK) – sehak.org
