Proje Bilgileri
Yayın: Aralık 2019, İstanbul
ISBN: 978-605-67704-3-2
Destekleyen: Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu
Proje Koordinasyonu: Sivil ve Ekolojik Haklar Derneği (SEHAK)
Editörler: Belin Benezra Yensarfati, Kenan Çayır
Proje Hakkında
“Anne Frank’ın Yaşam Öyküsü Üzerinden Temel Haklar ve Demokratik Değerler Öğretimi” projesi kapsamında bir kitap hazırlandı.
2017 yılında başlayan proje sürecinde Türkiye’nin farklı şehirlerinden, özellikle tarih alanında çalışan eğitimciler bir araya getirildi ve çalışma grupları oluşturuldu.
Katılımcılar, Amsterdam’daki Anne Frank House’ta Holokost eğitimi metodolojisi üzerine eğitim aldı.
2018’den itibaren yapılan pilot uygulamalarla kitapta yer alan ders modülleri geliştirildi.
Ortaklar
Paydaş Kurumlar:
- Anne Frank House (Amsterdam)
- The International Association for Intercultural Education (IAIE)
- İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji ve Eğitim Çalışmaları Merkezi (SEÇBİR)
- Sosyal Güçlendirme için Spor ve Beden Hareketi Ağı (BoMoVu)
- Bağımsız Araştırma, Bilgi ve İletişim Derneği (Babil)
- Avlaremoz Platformu
Danışma Kurulu:
Barry van Driel, Metin Delevi, Kenan Çayır, Yasemin İnceoğlu, Esra Özyürek, Aaron J. Peterer, Işıl Demirel, Serdar Korucu
Yazarlar:
Ayşe Alan, Kenan Çayır, Halime Çavdar, Pınar Dost, İrem Pamuk, Akif Pamuk, Belin Benezra Yensarfati, Laden Yurttagüler
Neden Önemli?
Bu kitap, Türkiye’de ilk kez Holokost’u merkezine alarak ayrımcılık, ötekileştirme, antisemitizm ve soykırım kavramlarını eğitimsel modüllerle ele alıyor.
Modüller şu ilkeler doğrultusunda tasarlandı:
- Eleştirel tarih anlayışını desteklemek
- Empati ve toplumsal duyarlılığı pekiştirmek
- Yaratıcı yöntemlerle çağdaş eğitim anlayışına uygun içerik sunmak
- Antisemitizmle mücadeleye eğitim yoluyla katkı sağlamak
Yazarların ifadesiyle:
“Bu dersler, Holokost ve diğer soykırımları mümkün kılan mekanizmaları anlamaya, bunlarla başa çıkma yolları geliştirmeye ve daha iyi bir dünyanın mümkün olduğu inancını güçlendirmeye yardımcı olmayı amaçlamaktadır.”
Pedagojik Yaklaşım
Kitap, kanıt temelli ve katılımcı merkezli bir öğrenme yaklaşımına dayanıyor.
Her modül; tartışma, analiz, araştırma ve yaratıcı üretimi içeren etkinliklerle desteklenmiştir.
Öne çıkan özellikler:
- Birincil kaynaklar: USHMM (United States Holocaust Memorial Museum) arşivleri, tanıklıklar, fotoğraflar
- Çeşitli öğrenme yöntemleri: Küçük grup çalışmaları, görsel analiz, zaman çizelgesi, rol kartları, belgesel izleme, poster hazırlama
- Uluslararası standartlar: IHRA (International Holocaust Remembrance Alliance) antisemitizm çalışma tanımı
- Türkiye bağlamı: 1934 Trakya Olayları ve yerel tarih örnekleri
Her ders, ölçülebilir kazanımlar, ayrıntılı süre planlaması, malzeme listeleri, aşamalı ders akışı ve “Öğretmene Not”bölümleriyle uygulamaya hazır biçimde sunuluyor.
9 Ders Modülü
1. Holokost Zaman Çizelgesi (170 dk)
Holokost’un 1933–1945 arasında adım adım gelişen bir süreç olduğunu kavratır. II. Dünya Savaşı ile bağlantısını ve Türkiye’nin tarihsel rolünü tartışır.
Öne Çıkanlar: Kimlik fişleri, Yahudi karşıtı yasalar, Türkiye ve Holokost belgeleri
2. Totaliter Rejimler, Bürokrasi ve Holokost (90 dk)
Faşizmin yükselişi ve bürokrasinin soykırımdaki rolü ele alınır.
Öne Çıkanlar: “Nihai Çözüm” belgesi analizi, Raul Hilberg röportajı
3. Propaganda (90 dk)
Nazi propagandası örnekleriyle eleştirel medya okuryazarlığı geliştirir.
Öne Çıkanlar: Nazi posterleri, çağdaş antisemit örnekler, Banksy ve John Heartfield çalışmaları
4. Holokost, İnsandışılaştırma ve Değersizleştirme (120 dk)
“İnsandışılaştırma” kavramını duygusal ve bilişsel boyutlarıyla ele alır.
Öne Çıkanlar: “Pupugundu Ülkesi” rol oyunu, Nürnberg Yasaları örnekleri
5. “Sağlam Toplum”?: Öjeni Hareketi ve Holokost (130 dk)
“Üstün ırk” ideolojisi ve öjeni hareketini tartışır.
Öne Çıkanlar: Grup etkinlikleri, Nazi propaganda videoları, görsel analiz
6. Türkiye’de Yahudiler ve 1934 Trakya Olayları (110 dk)
Yerel tarih bağlamında antisemitizm ve toplumsal hafızayı işler.
Öne Çıkanlar: Basın arşivleri, belge analizi, “1934 Trakya Olayları” videosu
7. Savaş, Holokost ve Hayatları Çalınan Çocuklar (120 dk)
Anne Frank’ın yaşamı üzerinden Yahudi çocukların deneyimlerini inceler.
Öne Çıkanlar: Günlükten pasajlar, animasyon videosu, mektup etkinliği
8. Holokost, Özgürlük ve Sorumluluk (100 dk)
Holokost sürecinde sıradan insanın rolünü tartışır.
Öne Çıkanlar: Shoah belgeseli tanıklıkları, Fromm metinleri, şiir çalışması
9. Geçmişle Yüzleşme ve Adalet (145 dk)
Nürnberg Mahkemeleri ve uluslararası adalet süreçlerini tartışır.
Öne Çıkanlar: “Adalet ve Hesap Verilebilirlik” belgeseli, Ruanda ve Srebrenitsa vaka analizleri
Kaynaklar ve Haberler
SEHAK. Holokost, Anne Frank ve Demokratik Değerler Üzerine Eğitimciler İçin Örnek Ders Uygulamaları —
sehak.org/post/holokost-anne-frank-ve-demokratik-degerler-uzerine-egitimciler-icin-ornek-ders-uygulamalari
Şalom Gazetesi (Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın A.Ş.)
“SEHAK’ın Holokost Eğitimi İzmir Kemeraltı’nda Gerçekleşti” (24 Ekim 2018) —
salom.com.tr/arsiv/haber/108435/sehakin-holokost-egitimi-izmir-kemeraltinda-gerceklesti
“SEHAK’ın Holokost Projesi Kapanış Etkinliği” (4 Aralık 2019) —
salom.com.tr/arsiv/haber/112722/sehakin-holokost-projesi-kapanis-etkinligi
