Künyesi
Rıfat N. Bali (ed.), Türkiye’deki Yahudi Toplumlarından Geriye Kalanlar
Yayın tarihi: 2016 (Libra Kitap, İstanbul)
Sayfa sayısı: 285
ISBN: 9786059022842
Türkçe, basılı format
Konu ve İçerik
Bu derleme, Anadolu’nun ve Trakya’nın neredeyse tüm şehirlerinde bir zamanlar var olan, fakat günümüzde izleri silinmiş veya çok küçük topluluklar halinde yaşamaya devam eden Yahudi cemaatlerini ele alır. İstanbul ve İzmir’in görece canlı topluluklarının yanı sıra, Mardin, Adana, Diyarbakır, Edirne, Antakya, Tokat, Van, Mersin ve Kuzguncuk gibi yerlerdeki Yahudi yaşamına dair makaleler içerir.
Kitap, özellikle Ladino (Yahudice), Aramice, Arapça, Yunanca ve Yidiş gibi farklı Yahudi dillerinin bölgesel dağılımına dikkat çeker; yani Türk Yahudilerinin sadece Sefarad kökenli ve Ladino konuşan topluluklardan ibaret olmadığını gösterir.
Makale yazarları, cemaatlerin sosyal yapısını, dini kurumlarını, ekonomik faaliyetlerini, gündelik yaşamlarını ve modernleşmeyle birlikte karşılaştıkları sorunları anılar, arşiv belgeleri ve sözlü tarih malzemeleriyle aktarır. Özellikle yoksulluk, göç, eğitim ve cemaat kurumlarının dönüşümü kitapta öne çıkan temalardır. Ayrıca avukat Ester Zonana’nın çalışması, azınlık cemaatlerinin yakın dönemde karşılaştığı hukuki sorunlara ışık tutar.
Bu haliyle eser, hem Yahudi cemaatlerinin Anadolu’daki çeşitliliğini göstermekte hem de bu cemaatlerin nasıl yavaş yavaş tarihe karıştığını belgeleriyle ortaya koymaktadır.
İçindekiler
- Takdim – Rıfat N. Bali
- İzmir Nostaljisi – Selim Amado
- Mardin Yahudileri – Duygu Atlas & Mesut Alp
- Adana Yahudileri – Rıfat N. Bali
- Diyarbakır Yahudileri – Rıfat N. Bali
- Edirne Yahudileri – Rıfat N. Bali
- Antakya Yahudileri – Rivka Bihar
- Kuzguncuk’ta Zaman Tüneli – Salvator Dalva
- Mersin 1942 – David Koen
- Osmanlı Döneminde İzmir’de Pidyon Şvuyim – Yahudi Esirlerin Hürriyete Kavuşmaları – Daniel Levi
- Lişan Didan ve Van Yahudileri – Jeni Özel & Dona III. Kasuto
- Tokat Yahudileri – Reneta Sibel Yolak
- Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemlerinde Kabul Edilen Mevzuat ile Genel Uygulamanın Gayrimüslim Azınlıklar Üzerindeki Etkileri – Ester Zonana
- Dizin
Neden İlginizi Çekebilir?
Bu kitap, Anadolu ve Trakya’daki Yahudi varlığının sanıldığı kadar homojen olmadığını, farklı kökenler, diller ve yaşam biçimleriyle şekillendiğini ortaya koyuyor. İzmir’den Van’a, Tokat’tan Mersin’e uzanan bu hikayeler, kaybolan cemaatlerin izini sürmek isteyenler için eşsiz bir kaynak. Türkiye’de Yahudiliğin yalnızca İstanbul ve İzmir ile sınırlı olmadığını, Anadolu’nun her köşesinde farklı Yahudi topluluklarının yaşamış olduğunu gözler önüne seriyor.
Okuyucuya Katkısı
Eser, akademisyenler için yerel Yahudi cemaatleri üzerine yapılmış derinlemesine bir kaynak, genel okuyucu içinse hatıralar ve belgeler eşliğinde geçmişe açılan bir pencere sunuyor. Kültürel çeşitliliğin ve çok dilli yapının anlaşılması, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinde azınlık çalışmalarına ilgisi olan herkes için büyük önem taşıyor.
Editör Hakkında
Rıfat N. Bali, Türkiye’nin Yahudi toplulukları ve azınlık tarihine dair yaptığı araştırmalarla öne çıkan önemli bir akademisyendir. 1996’dan itibaren özellikle Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi Yahudi cemaatlerinin sosyal yapısı, dini kurumları, ekonomik faaliyetleri, modernleşme ve hukuki sorunlarına ilişkin özgün arşiv çalışmaları ve sözlü tarih incelemeleriyle tanınır. Bali, Türkiye’de Yahudi tarihinin yanı sıra antisemitizm ve komplo teorileri konularında da kapsamlı yayınlar yapmıştır. Aynı zamanda Libra Kitap yayınevinin kurucusu olan Bali, yüzlerce akademik eserin yayın hayatına kazandırılmasına katkı sağladı. Hem ulusal hem de uluslararası düzeyde büyük takdir gören çalışmaları, iki defa “Yunus Nadi Sosyal Bilimler Araştırması” ödülüne değer bulunmuştur.
Bali, Rıfat N., ed. Türkiye’deki Yahudi Toplumlarından Geriye Kalanlar. İstanbul: Libra Kitap, 2016.
