Künyesi
Martin Goodman, A History of Judaism (Yahudiliğin Tarihi)
Yayın tarihi: 2018 (Princeton University Press); 2019 (Penguin UK, karton kapak)
Sayfa sayısı: 512
ISBN: 9780241955361
Basılı ve e-kitap formatlarında var.
Türkçe tercüme: Yok
Konu ve İçerik
Yahudiliğin Tarihi, üç bin yılı aşkın bir sürede Yahudiliğin nasıl şekillendiğini ve farklı çağlarda nasıl yeniden inşa edildiğini anlatan panoramik bir çalışmadır. Goodman, Yahudi halkının tarihini anlatmakla yetinmez; ibadet pratikleri, dini otorite, mistik gelenekler, entelektüel tartışmalar ve toplumsal bağlamlar arasındaki ilişkilere odaklanır. Bu yaklaşım kitabı diğer “Yahudi tarihi” eserlerinden ayırır ve Yahudiliğin bir din, kültür ve kimlikler bütünü olarak anlaşılmasını sağlar.
İlk bölümler, çok tanrılı toplumların ortasında tek Tanrı inancının doğuşunu ve Yahudiliğin köklerini ele alır. İbrani İncil’in (Tanah) oluşum süreci, Kudüs Tapınağı’nın (Temple) ibadetteki merkezi rolü ve sinagog yaşamının ortaya çıkışı bu çerçevede incelenir. Ardından Helenistik ve Roma döneminde Yahudiliğin aldığı yeni biçimler tartışılır. Ferisiler, Sadukiler ve Esseniler gibi gruplar ayrıntılı biçimde ele alınırken, Ölü Deniz Parşömenleri sayesinde tanıdığımız Yahad topluluğu da dönemin bir parçası olarak değerlendirilir. İsa ve Pavlus’un ortaya çıkışı, erken Hristiyanlığın Yahudilikten nasıl ayrıldığını anlamak için önemli bir durak oluşturur.
70 yılı sonrasında Tapınak yıkıldıktan sonra Yahudiliğin yeniden yapılanışı kitabın merkezî konularından biridir. Rabbanî Yahudiliğin şekillenmesi, Mişna ve Talmud’un oluşumu, Karai hareketi ve Orta Çağ’ın önde gelen düşünürleri —Rashi, Maimonides gibi figürler— detaylı biçimde ele alınır. Bu bölümde Kabala ve Zohar gibi mistik geleneklerin de Yahudi entelektüel hayatındaki rolü anlatılır.
Erken modern döneme geçildiğinde Lurianik Kabala, Sabetay Sevi hareketi ve Hasidizmin doğuşu incelenir. Goodman, bu hareketlerin hem dini düşünceyi hem de sosyal örgütlenmeyi köklü biçimde değiştirdiğini gösterir. Modern dönem bölümlerinde ise Aydınlanma (Haskala), ulus-devletlerin yükselişi, Reform, Ortodoks ve Muhafazakâr akımların ortaya çıkışı, antisemitizmin yükselişi, Holokost ve İsrail Devleti’nin kuruluşu tartışılır. Goodman ayrıca Yahudiliğin Avrupa ve Ortadoğu dışındaki izlerine —Çin, Hindistan, Amerika— dikkat çekerek küresel bir bakış açısı sunar.
Kitabın sonunda yer alan Epilog, Mesih beklentisinin ve “Son Günler” düşüncesinin modern çağdaki yankılarını inceler. Goodman, Yahudiliğin geleceğini belirleyecek soruların hâlâ bu kadim tartışmaların gölgesinde şekillendiğini vurgular.
Neden İlginizi Çekebilir?
Bu eser, Yahudiliği tek bir çizgisel gelişim süreci gibi sunmak yerine, farklı dönemlerde ortaya çıkan çeşitlilik ve çoğulluk üzerinden anlatır. Ferisilerden Hasidilere, Karailerden Reform Yahudiliğine kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Ayrıca yalnızca Avrupa ve Ortadoğu’ya değil, Çin, Hindistan ve Amerika’daki Yahudi topluluklarına da yer vererek Yahudiliğin küresel bir gelenek olduğunu ortaya koyar. Böylece okuyucu, Yahudiliğin neden hiçbir dönemde tek biçimli bir din olmadığını ve her çağda yeniden kurulduğunu görme imkânı bulur.
Okuyucuya Katkısı
Kitap, bilimsel yaklaşımını titizlikle sürdürürken, açık ve erişilebilir bir dil kullanır. Bu sayede hem akademik çevrelere hem de genel okuyucuya hitap eder. Öğrenciler için Yahudiliğin tarihine kapsamlı bir giriş niteliği taşır. Araştırmacılara geniş kaynakça ve yeni yorumlar sunar. Genel okuyucular için ise üç bin yılı aşan bir serüveni anlaşılır ve sürükleyici bir biçimde aktarır.
Yazar Hakkında
Martin Goodman, 1953 doğumlu İngiliz bir tarihçidir. Oxford Üniversitesi’nde Yahudi Çalışmaları Profesörüdür, Wolfson College üyesidir ve British Academy’nin seçilmiş üyelerindendir. 1996’da Oxford Üniversitesi tarafından Yahudi Çalışmaları Profesörü unvanı verilmiş, 2014–2018 arasında Oxford Hebrew and Jewish Studies Merkezi’nin başkanlığını yürütmüştür.
Goodman özellikle Roma dönemi Yahudiliği üzerine uzmanlaşmıştır. 2008’de yayımlanan Rome and Jerusalem (Roma ve Kudüs), Yahudilerin Roma İmparatorluğu dönemindeki tarihini ele alan ve altı dile çevrilen çığır açıcı bir eser olmuştur. 2002’de editörlüğünü yaptığı Oxford Handbook of Jewish Studies (Oxford Yahudi Çalışmaları El Kitabı), Ulusal Yahudi Kitap Ödülü’ne layık görülmüştür. Ayrıca “Toleration within Judaism” (Yahudilik İçinde Hoşgörü) gibi araştırma projeleriyle, Yahudiliğin farklı dönemlerdeki çeşitliliğini ve sürekliliğini derinlemesine incelemiştir.
Goodman, Martin. A History of Judaism. Princeton, NJ: Princeton University Press, 2019.
