500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi, Türkiye Yahudilerinin Anadolu’daki 2600 yıllık tarihini ve kültürel mirasını modern müzecilik anlayışıyla sergileyen Türkiye’nin bu alandaki ilk ve tek müzesidir. Müze, özellikle 1492’de İspanya’dan Osmanlı topraklarına göç eden Sefarad Yahudilerinin tarihiyle birlikte, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde Yahudilerin toplumsal yaşamını ve kültürel katkılarını ziyaretçilere aktarmayı amaçlar.
2001 yılında 500. Yıl Vakfı tarafından, Kamhi ailesinin desteği ve araştırmacı Naim A. Güleryüz’ün önerisiyle Galata’daki tarihi Zülfaris Sinagogu’nda açılan müze, Sefarad göçünün 500. yılı anısına düzenlenen etkinliklerin bir uzantısı niteliğindedir. 2015 yılında Neve Şalom Sinagogu kompleksi içerisine taşınmış ve yenilenen sergileme anlayışıyla günümüzdeki görünümüne kavuşmuştur.
Müze üç kattan oluşur ve farklı tematik alanlara ayrılır. Ziyaretçiler, MÖ 4. yüzyıldan günümüze Anadolu Yahudilerinin tarihini Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçlerle birlikte kronolojik panolar aracılığıyla takip eder. Etnografya bölümünde Tevrat ruloları, şamdanlar, törensel eşyalar ve geleneksel kıyafetler yer alırken, yaşam döngüsü bölümünde sünnet, düğün ve Bar/Bat Mitzva gibi ritüellerin işlevi anlatılır. Türk Yahudi basınına ayrılan bölümde gazete örnekleri ve matbaa objeleri sergilenir; anma alanında ise Çanakkale ve Kurtuluş Savaşı’nda hayatını kaybeden Yahudi askerlerin anısına hazırlanan heykel ve panolar bulunur.
Müze yalnızca bir sergi mekânı değil, aynı zamanda eğitim ve kültürel etkinliklerin de merkezidir. Rehberli turlar, atölyeler, geçici sergiler ve multimedya uygulamaları aracılığıyla ziyaretçiler Türk Yahudilerinin geçmişini ve kültürel çeşitliliğini çok yönlü bir biçimde deneyimleme imkânı bulur. Neve Şalom Sinagogu ile doğrudan bağlantısı sayesinde kimi zaman dini törenler de ziyaretçilerin gözlemine açılır.
500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi, hoşgörü, kültürel birliktelik ve karşılıklı anlayışın değerini canlı tutarak, Türk Yahudi mirasını hem ülkemizde hem de dünyada tanıtan bir hafıza mekânı işlevi görmektedir.
