İnanç Özgürlüğü Girişimi (İÖG), Türkiye’de düşünce, vicdan ve din ya da inanç özgürlüğünü izlemek, belgelemek ve savunmak amacıyla 2011’de kurulmuş bağımsız bir hak temelli projedir. 2013’ten itibaren Norveç Helsinki Komitesi ile iş birliği içinde çalışmalarını sürdüren girişim, ulusal ve uluslararası düzeyde insan hakları standartlarının hayata geçirilmesini hedefler.
İÖG, Türkiye’de din veya inanç özgürlüğüne ilişkin yasama, uygulama ve yargı süreçlerini izler; sorun alanlarını ortaya koyan raporlar ve analizler hazırlar. Eğitim sistemi, ibadet özgürlüğü, dini toplulukların kolektif hakları, vicdani ret, nefret söylemi ve inanç temelli suçlar gibi konularda düzenli izleme faaliyetleri yürütür. Hazırlanan raporlar, hem kamuoyunda farkındalık yaratmayı hem de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Birleşmiş Milletler gibi uluslararası insan hakları mekanizmalarına katkı sunmayı amaçlar.
Girişimin raporlarında, inanç gruplarının karşılaştığı yapısal sorunlar belgelenir ve çözüm önerileri sunulur. 2022 yılı için hazırlanan izleme raporunda, Türkiye’de inanç temelli nefret suçları kapsamında onlarca olayın kaydedildiği belirtilmiştir. Bu raporlar aynı zamanda karar vericiler için politika önerileri içerir.
İÖG, sivil toplum kuruluşları, akademi, hukukçular ve farklı inanç topluluklarıyla iş birliği yaparak, savunuculuk ve bilgilendirme faaliyetleri yürütür. Kamu kurumlarıyla diyalog geliştirmeyi, mevzuat değişikliklerinde inanç özgürlüğü perspektifini görünür kılmayı ve uluslararası standartlara uyumu teşvik etmeyi hedefler.
Bugün İnanç Özgürlüğü Girişimi, Türkiye’de farklı inanç gruplarına yönelik hak ihlallerini kayıt altına alan, çözüm önerileri üreten ve demokratik toplumun temel unsurlarından biri olan inanç özgürlüğünü korumayı amaçlayan öncü bir sivil alan örneği olarak faaliyet göstermektedir.
